შპს “რუსთავის ფოლადი” – ძირითადი მონაცემები

შპს “რუსთავის ფოლადი” – ძირითადი მონაცემები

საქმიანობის სახე: მეტალურგიული წარმოება

იურიდიული მისამართი: ქ. რუსთავი გაგარინის ქუჩა N12

ფაქტიური მისამართი: ქ. რუსთავი გაგარინის ქუჩა N12

საიდენტიფიკაციო კოდი: 404411908

საკადასდტრო კოდები: 02.07.04.764; 02.07.04.014; 02.07.02.486

საკონტაქტო პირი: ვასილ ოთარაშვილი

საკონტაქტო ტელეფონი: 2 60 66 99

ელ-ფოსტა: contacts@rustavisteel.ge

საწარმოს ფართობი: 3 162 265მ2 (სადაც დღეისათვის ფუნქციონირებს 11 ძირითადი საამქრო).

ადგილმდებარეობა რუკაზე: https://maps.app.goo.gl/iBzj5jVp6NuxRKW2A

სამუშაო გრაფიკი: საწარმო მუშაობს უწყვეტ რეჟიმში, წელიწადში საშუალოდ 330 დღის განმავლობაში, სამი ცვლით (ცვლის ხანგრძლივობა 8 საათი). დასაქმებულია 1300-მდე ადამიანი.

 

საწარმოზე გაცემულია გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილებები – 2019წ. – კირის წარმოება, მეტალურგიული წარმოება, ცემენტის წარმოება. (ცემენტის წარმოება არ განხორციელებულა)

 

ქარხნის ექსპლუატაციის პირობების ცვლილებაზე 2022 წლის 13 ოქტომბრის N402/ს ბრძანებით გაცემულია სკოპინგის დასკვნა N60; რის საფუძველზეც კომპანიამ მოამზადა გზშ ანგარიში და 27.12.2023-ში წარადგინა სააგენტოში.

ამასთან, კომპანიამ მოითხოვა, რომ ქარხნის ექსპლუატაციის პირობების ცვლილებაზე გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილებით ძალადაკარგულად გამოცხადდეს 2019 წელს ცემენტის წარმოებაზე და მეტალურგიულ წარმოებაზე გაცემული გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილებები. 

 

მეტალურგიული ქარხნის ექსპლუატაციის პირობების ცვლილება (ინფორმაცია 2023 წ. გზშ ანგარიშის მიხედვით)

 

საქმიანობის ზოგადი მიმოხილვა:

შპს „რუსთავის ფოლადი“-ს რუსთავის მეტალურგიული ქარხანა ფუნქციონირებს 1948 წლიდან და ქარხანაში, გასული საუკუნის 90- იან წლებამდე, ფოლადის წარმოება მიმდინარეობდა სრული მეტალურგიული ციკლით. ქარხანა აწარმოებდა ფოლადს, ცხლადნაგლინ უნაკერო მილებს, თუჯის, ალუმინისა და რკინის სხვადასხვა კონსტრუქციებს.

როგორც გზშ-ში ვკითხულობთ, საწარმოს ტერიტორია შემოღობილია რკინა-ბეტონის ფილებით, ტერიტორიის შიდა პერიმეტრზე მოწყობილია შიდა გზები. ტერიტორიის დიდი ნაწილი (თითქმის ნახევარი) გამწვანებულია მრავალწლიანი ხე-მცენარეებით.

ქარხნის ტექნიკური წყლით მომარაგება ხორციელდება შპს „რუსთავის ფოლადის“ საკუთრებაში არსებული მტკვრის ფილტრატის მიმწოდებელი სატუმბი სადგურიდან და პირველი აწევის სატუმბი სადგურიდან, ხოლო, ქარხნის ჯართით და წიდისაგან განთავისუფლებული ლითონით (სკრაბი) მომარაგება წარმოებს ქარხნის ერთერთი სტრუქტურული ერთეულიდან, ჯართისა და წიდის გადამამუშავებელი საამქროდან (წიდასაყარი), რომელიც მდებარეობს მდ. მტკვრის მარცხენა სანაპიროს ჭალაში (ჯართისა და წიდის გადამამუშავებელი საამქროს გარემოსდაცვითი დოკუმენტაცია საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროში წარდგენილია დამოუკიდებლად).

საწარმოს ტერიტორიაზე საწარმოო შენობა-ნაგებობის კონსტრუქციები წარმოდგენილია მაგრამ, არ ფუნქციონირებს აგლომერაციის საამქრო; აღარ ფუნქციონირებს ბრძმედის, მარტენის, მილამდიდავი და ტეც-ის საამქროები, ამასთან, (მარტენის და მილამდიდავი საამქროები დემონტირებულია). საამქროების დემონტაჟის შედეგად მიღებული სამშენებლო ნარჩენები (ინერტული ნარჩენები) განთავსებულია საწარმოს ტერიტორიაზე და მათი გადამუშავება/აღდგენა იგეგმება, შპს ,,რუსთავის ფოლადი’’-ს წიდასაყარზე შესაბამისი გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ.

საწარმოში გაუქმებულია ცემენტის წარმოება და მილამდიდავი საამქრო, ხოლო აღდგენილი და დღეისათვის ექსპლუატაციაშია ელექტროფოლადსადნობი საამქრო.

 

მოსაზღვრე საწარმოები:

საწარმოს, ჩრდილო-დასავლეთით ესაზღვრება შპს „ჯეოსთილი“-ს მეტალურგიული ქარხანა, შპს „ჯორჯიან ელოის გრუპი“-ს ფეროშენადნობების საწარმო, შპს „ბულატი“-ს ფეროშენადნობების საწარმო, ჩრდილო-აღმოსავლეთით – სს „რუსათვის აზოტი“-ს ქიმიური წარმოება; ხოლო სამხრეთ-აღმოსავლეთით შპს „რუსელოის“-ის ფეროშენადნობების საწარმო და შპს „ჰაიდელბერგცემენტ ჯორჯია“-ს ცემენტის წარმოება და სხვა.

საწარმოს მიმდებარე 500 მ-იანი ზონის ფარგლებში წარმოდგენილია შემდეგი მოქმედი საწარმოო ობიექტები: შპს „ჯეოსთილი“ – დაცილების მანძილი 30 მ, შპს „ჰაიდელბერგ ჯორჯია“ – დაცილების მანძილი 435 მ, შპს „რუსელოისი“ – დაცილების მანძილი 440 მ, შპს „რუსთავოილი“- დაცილების მანძილი 45 მ, შპს „ნიუ პლასტიკ ჯი“ – დაცილების მანძილი 80 მ, სს „მეტალურგრემონტი“- დაცილების მანძილი 40 მ, შპს „მილენი-უმ კონსტრაქშენი“ – დაცილების მანძილი 360 მ, შპს „კავკასპაკ“- დაცილების მანძილი 280 მ, შპს “ქვები” – დაცილების მანძილი 80, სს “რუსთავის მეტალურგიული კომბინატი” – დაცილების მანძილი

445 მ, შპს „რუსთავი“- დაცილების მანძილი 80 მ, შპს „გზატკეცილი +“ – დაცილების მანძილი 35 მ და შპს „არსემ კორპი“ (ბულატი)- დაცილების მანძილი 5 მ.

 

დღეისათვის ქარხანა აწარმოებს მრავალი სახეობის პროდუქციას, მათ შორის: სხვადასხვა დიამეტრის არმატურას, უნაკერო მილებს, კვადრატულ ნამზადს, თუჯის სხმულებს, ლითონკონსტრუქციებს, მექანიკურ დეტალებს, ფასონურ სხმულებს, გრანულირებულ წიდას, სილიკომანგანუმს.

 

ექსპლუატაციის პირობების ცვლილების აღწერა:

2009 წლის გზშ-ს ანგარიშისა და ასევე, 2009 წლის 20 იანვრის N6 ეკოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნის მიხედვით, რუსთავის მეტალურგიული საწარმო, საკუთარი ნედლეულის წარმოებამდე იყენებდა შემოტანილ კვადრატულ ნამზადს. მას შემდეგ, რაც საწარმოში ამოქმედდა ელექტროფოლადსადნობი საამქრო, ჯართისა და წიდის გადამუშავებით, შესაძლებელი გახდა საკუთარი ნედლეულის (ფოლადის ნამზადი)) წარმოება და პროდუქციის წლიური წარმოება 8000 ტ/წელ-დან გაზარდა 130 000 – 140 000 ტ/წელ-მდე. საწარმოში, ახალი 35 ტ/სთ ელექტრორკალური ღუმელის ამოქმედების შემდეგ, საწარმოს მაქსიმალური წარმადობა გახდა 35 ტ/სთ (35 ტ/სთ x 8000 სთ/წელ = 280 000 ტ/წელ).

ელექტროფოლადსადნობ საამქროში მოქმედებდა 6 ფოლადსადნობი ღუმელი მათ შორის: 2 x 10 ტ/სთ ელექტრორკალური და 4 x 12 ტ/სთ ინდუქციური ღუმელი და შედეგად, 2009 წლიდან დღემდე ქარხანაში ფოლადის წარმოების წლიური სიმძლავრე 8 000 ტ/წელ-დან გაიზარდა 130 000-140 000 ტ/წელ-მდე. დღეისათვის, საამქროში დემონტაჟი ჩაუტარდა ინდუქციურ ღუმელებს, ხოლო 10 ტ/სთ წარმადობის ელექტრორკალური ღუმელები და დამხმარე დანადგარები (ციცხვღუმელები, უწყვეტი ჩამოსხმის დანადგარები და სხვა) დაკონსერვებულია და მათი ამოქმედება მოხდება მხოლოდ აირმტვერდამჭერი სისტემის და უწყვეტი მონიტორინგის სისტემის მოწყობის შედეგ (აღსანიშნავია, რომ 35 ტ/სთ წარმადობის ღუმელის მიერ გამოშვებული პროდუქცია სრულად აკმაყოფილებს ქარხნის სხვა საამქროების საჭიროებას და შესაბამისად უახლოეს პერსპექტივაში 10 ტ/სთ წარმადობის ღუმელების ამოქმედება საჭიროებას არ წარმოადგენს).

ელექტროფოლადსადნობ საამქროში ახალი ღუმელის ამუშავებამ გაზარდა, როგორც ნედლეულის (ფოლადი) ისე ქარხნის მიერ გამოშვებული პროდუქციის ასორტიმენტი და რაოდენობადა ქარხნის ფაქტობრივი საწარმოო სიმძლავრეები ასე გამოიყურება:

– მილსაგლინავი საამქრო – „დგან 400“-ზე ამჟამად იწარმოება წელიწადში112 000 ტონა უნაკერო მილები;

– საფასონო-სამსხმელო საამქრო – საამქროში შესაძლებელია თვეში 1000 ტონა თუჯის სხმულების წარმოება და 300-350 ტონა სილიკომანგანუმის წარმოება;

– არმატურა – რუსთავის მეტალურგიული ქარხანა აწარმოებს თერმოგამტკიცებულ, არმატურის თვიური წარმოება შეადგენს 165 000 ტონას;

– ფოლადსადნობი საამქრო აწარმოებს კვადრატულ ნამზადს და მილნამზადს.

 

ტექნოლოგიური პროცესის აღწერა:

საწარმოს ნედლეულს წარმადგენს ჯართი (შავი ლითონის), წიდის დამუშავების პროცესში წარმოქმნილი მეტალური ფრაქცია, კირი და სხვა დამხმარე მასალები. ნედლეულის შემოტანა ხდება ძირითადად ავტოტრანსპორტით, მაგრამ გამოიყენება ასევე სარკინიგზო ტრანსპორტი. ტექნოლოგიური პროცესი იწყება ჯართის დასაწყობებით საწარმოში არსებულ ძველ და ახალ საურნალე საამქროების ტერიტორიებზე (ახალი საურნალე საამქრო მოეწყო, 35 ტ/სთ წარმადობის ღუმელის ამოქმედებასთან დაკავშირებით). საურნალე საამქროებში ჯართი დამუშავების (დახარისხება, დაჭრა, დაპრესვა) შემდეგ, მიეწოდება ელექტრორკალური ღუმელის კაზმის განყოფილებას, სადაც დასაწყობებულია დნობის პროცესისათვის საჭირო დამხმარე მასალები.

ელექტროფოლად სადნობ საამქროში წარმოებული ნამზადი, მიეწოდება სორტული გლინვის და მილსაგლინავ საამქროებში შესაბამისი პროდუქციის (მილები არმატურა და სხვა) წარმოების მიზნით.

 

საწარმოს ტექნოლოგიური ინსტრუქციის მიხედვით, საწარმოში შემოტანილი ლითონის ჯართი მოწმდება (ხორციელდება ვიზუალური ინსპექტირება) ფეთქებად-საშიშროებაზე და მხოლოდ შემოწმების შემდეგ მიმდინარეობს მისი წინასწარი დამუშავება, რაც გულისხმობს მის მექანიკურ დამუშავებას (დახარისხება, დაჭრა, დაპრესვა და ა.შ.). ჯართის მექანიკურად დამუშავება წარმოებს წნეხ-მაკრატლით.

ჯართის აირული ჭრა მიმდინარეობს ღია მოედნებზე. აირ-ჭრის უბანზე მიმდინარეობს დიდი ზომის, არაგაბარიტული ჯართის დაჭრა.

 

ახალ საურნალე საამქროში ფუნქციონირებს 4 ერთეული აირჭრის აპარატი და დაგეგმილია დამატებით 12 ერთეული აირით ჭრის აპარატის დამონტაჟება, რაც გათვალისწინებულია გაფრქვევის გაანგარიშებაში. საამქროში დამონტაჟებულია ასევე ჰიდრავლიკური პრეს მაკრატელი (პირანია), გადამუშავებული ჯართის რაოდენობა 237 600 ტ/წელ (წარმადობა 30 ტ/სთ) და ჯართის დასაქუცმაცებელი (შრედერი), გადამუშავებული ჯართის რაოდენობა 60000 ტ/წელ (წარმადობა 15-20 ტ/სთ).

ჯართის დასაწყობების ტერიტორია გათვალისწინებულია წელიწადში 336 000 ტონა ჯართის მიღება-დასაწყობებაზე.

 

აირგამწოვი და აირმტვერგამწმენდი სისტემები

გზშ ანგარიშშ ვკითხულობთ, რომ 35 ტ/სთ წარმადობის ელექტრორკალური ღუმელის მტვერდამჭერი სისტემა ავტომატიზებულია და მისი ექსპლუატაცია წარმოებს პროგრამული უზრუნველყოფით. მტვერდამჭერი სისტემა მოიცავს კვამლის და მტვრის შემგროვებელ მოწყობილობას, მილსადენს, ჰაერის მოცულობის მარეგულირებელ მოწყობილობას, მტვრის ფილტრებს, ნაცრის მოსაცილებელ სისტემას, ელექტრო აღჭურვილობას და ელექტრო ავტომატური მართვის სისტემას.

ვამლის და მტვრის შემგროვებელ მოწყობილობაში აირმტვერნარევის შეგროვების შემდეგ ხდება მისი მტვრის ფილტრში სეპარირება. მტვერი ეკრობა ფილტრს (სახელოებიანი ფილტრის ზედაპირს) და ვარდება ბუნკერში, საიდანაც კონვეიერის საშუალებით ხდება მისი ტრანსპორტირება. ამის შემდეგ ხდება გაფილტრული სუფთა აირის ატმოსფეროში გაფრქვევა. სისტემის მუშაობის პროცესის მართვის და მონიტორინგის მიზნით, მტვერდამჭერი სისტემა აღჭურვილია Siemens S7-300 PLC ავტომატური მართვის სისტემით.

ელექტრორკალურ ღუმელში და ციცხვ – ღუმელში მასალის ჩატვირთვის და დნობის პროცესში წარმოქმნილი კვამლი გროვდება და იწმინდება მტვერდამჭერი სისტემის მეშვეობით. დანადგარის სასიცოცხლო ციკლის გახანგრძლივების, ემისიის შემცირების და სისტემის საოპერაციო ხარჯის შემცირების მიზნით, მტვერდამჭერი სისტემა აღჭურვილია ვაკუუმმეტრული წნევის მშრალი სახელოებიანი ქსოვილის ფილტრებით. აირმტვერნარევის გაწოვა ხდება გამწოვი მეოთხე ღიობის, გამშვები სარქველის და ხუფის საშუალებით. გამშვები სარქველი შედგება მოძრავი და ფიქსირებული ნაწილებისგან. გამწოვი მეოთხე ღიობი წარმოადგენს წყლით გაგრილების მილისებრ კონსტრუქციას. რომლის ზედაპირი დაფარულია ანტიკოროზიული საღებავით.

ელექტროღუმელში დნობის და ოქსიდაციის პროცესის მიმდინარეობისას, მეოთხე ღიობის სარქველი სრულად იხსნება და მეოთხე ღიობის გამწოვი სისტემა მუშაობს სრული დატვირთვით, ამ დროს ხდება ღუმელში წნევის შემცირება. ელექტროღუმელის მეოთხე ღიობიდან გამოსული ცხელი გამონაბოლქვი გადადის ნაპერწკალდამჭერ კამერაში მას შემდეგ, გადადის წყლით გაგრილების კვამლსადენში სადაც ტემპერატურა ეცემა 450°C-ზე დაბლა და საბოლოოდ გადის ცირკულაციური გამწოვი ხუფის მქონე მთავარ კვამლსადენში, სადაც ხდება მისი დაბალი ტემპერატურის მქონე ჰაერთან შერევა და საბოლოო ჯამში შერეული გამონაბოლქვის ტემპერატურა ეცემა 120°C-ზე დაბლა. ჰაერთან შერევის პროცესში ნახშირბადის მონოქსიდი ნაწილობრივ იჟანგება ნახშირორჟანგად. მტვრის მსხვილი ნაწილაკები ილექება ნაპერწკალდამჭერში.

მტვერდამჭერი სისტემის ელექტრული წინაღობის ბალანსის უზრუნველყოფის და სახელოებიან ფილტრში გატარებამდე გამონაბოლქვის ტემპერატურის 120°C-ზე დაბლა შენარჩუნების მიზნით, ელექტრორკალური ღუმელის მეოთხე ღიობის კვამლსადენი, ცირკულაციური გამწოვი ხუფის მქონე მილსადენი და LF-ის ნახევრად დახურული მილსადენი, აღჭურვილია ვაკუუმმეტრული წნევის მარეგულირებელი სარქველით, რომლის მეშვეობით შესაძლებელია აირმტვერნარევის და დინამიური წნევის სხვაობის პროპორციის რეგულირება, რაც ასევე უზრუნველყოფს მოწყობილობის უსაფრთხო და საიმედო მუშაობას.

TJMC-ის იმპულსურ სახელოებიან ფილტრში აირმტვერნარევი გადადის მთავარი მტვერგამყვანი მილით, რის შემდეგაც, ატმოსფეროში გაფრქვევის მიზნით, გამწოვი ვენტილატორის საშუალებით გადადის გამოსაბოლქვ მილში. 

 

საწარმოში წარმოქნილი ნარჩენების მართვა 

დღეისათვის, ქარხნის მიმდინარე საქმიანობის პროცესში წარმოქმნილი ნარჩენების მართვა წარმოებს საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროსთან შეთანხმებული გეგმის მიხედვით. ტექნოლოგიური ციკლის ცვლილების მიხედვით, წარმოქმნილი განახლებული ნარჩენების მართვის გეგმა მომზადებული იქნება გზშ-ს პროცესში და დადგენილი წესით შეთანხმდება სამინისტროსთან.

აღსანიშნავია, რომ საწარმოს ექსპლუატაციის პირობების ცვლილებასთან დაკავშირებით საწარმოში დამატებით წარმოიქმნება აირმტვერდამჭერ სისტემებში დაჭერილი მტვერი. აირმტვერდამჭერი სისტემის ბუნკერიდან მტვრის გადატანა დროებითი დასაწყობების მიზნით ხდება ელექტროფოლადსადნობ საამქროსთან არსებულ დახურულ სათავსში შემდგომი მართვის მიზნით, კერძოდ: დაგროვების შესაბამისად მტვრის გადაცემა მოხდება შესაბამის კონტრაქტორზე სამშენებლო მასალების წარმოებაში გამოყენების მიზნით ან მუდმივად დასაწყობდება შპს „რუსთავის ფოლადი“-ს ჯართისა და წიდის გადამუშავების საამქროს ტერიტორიაზე.

კვლევის შედეგების მიხედვით, საწარმოში წარმოქმნილი მტვერი არ მიეკუთვნება სახიფათო ნარჩენებს და შესაბამისად მისაღებია ჯართისა და წიდის გადამუშავების საამქროს ტერიტორიაზე განთავსება.

ექსპლუატაციის პირობების ცვლილებასთან დაკავშირებით ადგილი აქვს წარმოქმნილი ნარჩენების რაოდენობრივ ცვლილებას, მაგრამ ნარჩენების სახეობრივი შემადგენლობის ცვლილებას ადგილი არ აქვს. 35 ტ/სთ წარმადობის ღუმელის ამოქმედებასთან დაკავშირებით გაზრდილია დნობის პროცესში წარმოქმნილი წიდის რაოდენობა, კერძოდ 40 000 ტონიდან გაზრდილია დაახლოებით 80 ათას ტ/წლამდე. მეორეული ხენჯის რაოდენობა 2700 ტონიდან გაზრდილია 3200 ტ/წლამდე.

აირმტვერდამჭერი სისტემიდან მიღებული მტვრის რაოდენობა დაახლოებით შეადგენს 1450.

ქარხნის ექსპლუატაციის პროცესში წარმოქმნილი წიდის (10 02 02), ხენჯის (10 02 10) და მტვერდამჭერი სისტემიდან მიღებული მტვრის (10 02 15) მართვა მოხდება, საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროსთან შეთანხმებული გეგმის მიხედვით.

წიდის და ხენჯის დროებითი დასაწყობება შემდგომი გადამუშავების მიზნით, ხდება ელექტროფოლადსადნობი საამქროს აღმოსავლეთის მხარეს არსებულ თავისუფალ ტერიტორიაზე.

ტერიტორიაზე დასაწყობებული წიდა დაექვემდებარება გადამუშავებას მეტალური და არამეტალური ფრაქციების მიღების მინით. მეტალური ფრაქცია დაბრუნდება ფოლადსადნობ საამქროში, როგორც ნედლეული, ხოლო არამეტალურ ფრაქციას გაუკეთდება რეალიზაცია შემდგომი გამოყენების მიზნით ან დასაწყობდება წიდისა და ჯართის გადამუშავების საამქროს ტერიტორიაზე.

 

საწარმოს განთავსების სიტუაციური სქემა:

 

 

 

**საწარმოს შესახებ უფრო დეტალური ინფორმაციისთვის შეგიძლიათ, გაეცნოთ გზშ ანგარიშს, რომელსაც იხილავთ ამ ბმულზე. ასევე, გაეცანით, ჩვენი მიერ მომზადებულ მასალებს საწარმოს დაგეგმილ საქმიანობაზე სხვადასხვა დროს ჩატერებული საჯარო განხილვებისა და სხვა სიახლეების შესახებ – ბმული 1; ბმული 2; ბმული 3; ბმული 4; ასევე ანგარიშს „რუსთავის ფოლადის“ დარღვევების შესახებ.

*კატალოგში ინფორმაცია მოცემულია 11.01.2024-ის გზშ ანგარიშის მდგომარეობით.