ჰაერდაცვითი კანონმდებლობის აღსრულების მონიტორინგი – მოკლე ანგარიში
ჰაერდაცვითი კანონმდებლობის აღსრულების მონიტორინგი – მოკლე ანგარიში
სამოქალაქო მოძრაობა „გავიგუდეთ“ დიდი ხნის განმავლობაში თავს არიდებდა სამართლებრივ ბრძოლას, რადგან ვითვალისწინებდით საწარმოებში დასაქმებული ადამიანებისთვის სამუშაო ადგილების მნიშვნელობას, ქვეყანაში არსებულ ეკონომიკურ მდგომარეობას და ვცდილობდით საფრთხე არ შექმნოდა საწარმოების ფუნქციონირებას. სწორედ ამიტომ, ჩვენი მოძრაობა მაქსიმალურად იყო ორიენტირებული თანამშრომლობაზე და ცდილობდა რადიკალური ნაბიჯების გარეშე დაეყენებინა დღის წესრიგში საწარმოების გამართულად ფუნქციონირების აუცილებლობა, საკანონმდებლო ცვლილებები და მათი დროული აღსრულება. თუმცა, 2021 წლის 1 ივნისს ამოქმედებული ჰაერდაცვითი საკანონმდებლო ცვლილებების აღსრულება ჯერ კიდევ არ არის ეფექტური, საწარმოო ზონაში დარღვევების კუთხით, ფაქტობრივად, არ შეცვლილა სიტუაცია, ამიტომ გადავწყვიტეთ, რომ დაგვეწყო მზადება სამართლებრივი ბრძოლისთვის.
ამ მიზნით, „ღია საზოგადოების ფონდის“ მიერ მხარდაჭერილი პროექტის „კანონმდებლობა სუფთა ჰაერისთვის – აღსრულების მონიტორინგი“ ფარგლებში ავიყვანეთ იურისტი, რომელიც 2021 წლის 21 ივნისიდან შემოუერთდა ჩვენს გუნდს და დაიწყო სამართლებრივი ბრძოლისთვის საჭირო ინფორმაციის მოძიება და საკითხში დეტალურად გარკვევა.
შედეგად, შესაბამისი საჯარო უწყებებიდან გამოვითხოვეთ სხვადასხვა სახის ინფორმაცია, რომელთაც გიზიარებთ წინამდებარე მოკლე ანგარიშში და აგრეთვე, გაგაცნობთ უახლოესი თვეების გეგმებს.
როგორც იცით, სამოქალაქო მოძრაობამ „გავიგუდეთ“ წამოიწყო კამპანია „დარეკე 153-ზე“. აღნიშნული კამპანიის მიზანი იყო, მოქალაქეებს გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის ცხელ ხაზზე დაეფიქსირებინათ საწარმოების მხრიდან დარღვევების შესახებ ინფორმაცია/უკმაყოფილება. ჩვენ მიერ 2021 წლის 21 ივლისს გამოთხოვილი ინფორმაციით, გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტმა 03/08/2021 წერილით გვაცნობა, რომ 2021 წლის 1 ივნისიდან 30 ივნისის ჩათვლით, ატმოსფერული ჰაერის კანონმდებლობს დარღვევის შესახებ გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის ცხელ ხაზზე (153) შევიდა 57 შეტყობინება, და ეს მოხდა იმ პირობებში, როცა თავად ორგანიზაციას არ განუხორციელებია არცერთი შეტყობინება. აღნიშნულ შეტყობინებებს, რიგ შემთხვევაში, მოჰყვა რეაგირება, თუმცა, კონკრეტული ციფრი ატმოსფერული ჰაერის კანონმდებლობს დარღვევის ფაქტებზე მოწოდებული არ არის.
ჩვენ მიერ 2021 წლის 2 აგვისტოს გაგზავნილი წერილით ვითხოვდით ინფორმაციას შპს „ჯეოსთილის“ (ს/კ 216425919) მიმართ გატარებული ღონისძიებების თაობაზე, კერძოდ, გვაინტერესებდა, რა ქმედითი ნაბიჯები გატარდა კომპანიის მიმართ, რათა აღმოფქვრილიყო ისეთი პრობლემები, როგორიცაა: ნარჩენების მართვის კოდექსით განსაზღვრული ვალდებულებების შეუსრულებლობა; შპს „ჯეოსთილის“ მიერ შემუშავებული ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები გაფრქვევის ნორმების პროექტში ასახული მონაცემების შეუსაბამობა ფაქტობრივ მდგომარეობასთან; ასევე, წერილით ვითხოვდით ინფორმაციას, იგეგმებოდა თუ არა პროფესიული ტრენინგები გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის თანამშრომლებისთვის/ინსპექტორებისთვის. 20/08/2021 წერილით გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტმა მოგვაწოდა ინფორმაცია, რომ შპს „ჯეოსთილს“ გარკვეული მუხლებით შეეფარდა ჯარიმები. რაც შეეხება ტრენინგებს გზდ-ს თანამშრომლებისთვის, წერილის გამოგზავნის პერიოდისთვის, „2020-2022 წლების ქ. რუსთავის ატმოსფერული ჰაერის გაუმჯობესების სამოქმედო გეგმის“ ფარგლებში ტრენინგები უკვე ჩატარებული იყო და, ასევე, გვაცნობეს, რომ დაგეგმილია პერიოდული ტრენინგები.
2021 წლის 4 აგვისტოს წერილით ვითხოვდით ინფორმაციას, თუ რამდენი საწარმო დაჯარიმდა და რა ღონისძიებები იგეგმება საწარმოების მიმართ, რომლებსაც შეძენილი და დამონტაჟებული არ აქვთ ე.წ. თვითმზომი/ინსტრუმენტული გაზომის ხელსაწყოები. 2021 წლის 8 აგვისტოს მოწოდებული ინფორმაციით, 2021 წლის 1 ივლისიდან 9 აგვისტოს ჩათვლით შედგა 11 სამართალდარღვევის ოქმი და ორი საწარმო (შპს „ჰაიდელბერგი“ და შპს „რუსელოისი“) 10,000 ლარით დაჯარიმდა.
ჩვენ 2021 წლის 16 აგვისტოს და 31 აგვისტოს წერილებით ვითხოვდით იმ საწარმოების სიას და პროცენტულ მაჩვენებელს, რომელთა მიერაც ხდება ქალაქ რუსთავის ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურება. აღნიშნული ინფორმაციის გამოთხოვის მიზანი იყო, რომ მიგვეღო ინფორმაცია, რომელ ქარხნებზე მოდის გაფრქვევების და, შესაბამისად, ქალაქ რუსთავის ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების ყველაზე მაღალი ხვედრითი წილი. 06/09/2021 წერილით მოგვეწოდა ზემოაღნიშნული ინფორმაცია, რომლის მიხედვითაც ჰაერის დაბინძურების 41.6% მოდის შპს „სინათლეზე“, რაც, ვფიქრობთ, არ შეესაბამება რეალობას, რადგან ეს მონაცემები ეყრდნობა საანგარიშო მეთოდს, კერძოდ კი, სტაციონარული წყაროებიდან ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა გაფრქვევების 2019 წლის ანგარიშის მონაცემებისა და ადგილზე ჩატარებული გარემოსდაცვითი ინსპექტირების შედეგებს. თუმცა, ჩვენი ინფორმაციით, ინსპექტირებების დროს მსგავსი სახის კვლევები ძირითადად არ ხდება, შესაბამისად, აღნიშნული მონაცემები, უმთავრესად, ეყრდნობა საანგარიშო მეთოდს. მთავარი დამბინძურებლების დადგენის მიზნით, ამ საკითხის შესახებ ინფორმაციას კიდევ უფრო დეტალურად მოვიძიებთ.
ჩვენ გამოვითხოვეთ ინფორმაცია საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროდან ბოლო 5 წლის განმავლობაში სასუნთქი ორგანოების, ალერგიული დაავადებების, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების, ინსულტის და კიბოს თაობაზე რეგიონების მიხედვით. აღნიშნული ინფორმაცია მოგვეწოდა 2021 წლის 8 სექტემბერს, მოითხოვს დამუშავებას და დეტალურ მონაცემებს აუცილებლად გაგიზიარებთ.
გარდა ამისა, ჩვენ 2021 წლის 16 სექტემბრის განცხადებით მოვითხოვეთ, რომ არაორგანიზებული გაფრქვევის ფაქტებზე, ჩვენ მიერ გადაღებული და მოსახლეობის მიერ მოწოდებული მასალების მიხედვით დაჯარიმდნენ საწარმოები. გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მივაწოდეთ შპს „რუსთავის ფოლადის“ არაორგანიზებული გაფრქვევის ამსახველი 8 ფაქტი – დაფიქსირებული 2021 წლის 18, 20, 26, 30, 31 აგვისტოს და 12, 13 სექტემბერს; შპს „რუსელოისის“ მიერ არაორგანიზებული გაფრქვევის ამსახველი ფაქტი 2021 წლის 20 და 31 აგვისტოს; შპს „არესემ კორპის“ მიერ არაორგანიზებული გაფრქვევის ფაქტი 2021 წლის 12 სექტემბერს. ველოდებით შესაბამის რეაგირებას სამინისტროს მხრიდან.
2021 წლის 16 სექტემბრის განცხადებით მოვითხოვეთ ინფორმაცია უწყვეტი მონიტორინგის სისტემაზე, როდის შეიძენენ საწარმოები საზომ ხელსაწყოს, რატომ არ ხდება ყოველდღიურ რეჟიმში საწარმოების დაჯარიმება სამართალდარღვევის ფაქტზე, ასევე, რატომ არ მოქმედებენ სათანადოდ გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის თანამშრომლები. გაცნობებთ, რომ მათი მხრიდან ყოველდღიურად არ დგება სამართალდარღვევის ოქმები იმ საწარმოების მიმართ, რომლებსაც ევალებათ 2021 წლის 1 ივნისიდან სტაციონარული წყაროებიდან ატმოსფერულ ჰაერში გაფრქვევების ფაქტობრივი რაოდენობის ინსტრუმენტული მეთოდით უწყვეტად განსაზღვრის ვალდებულების შესრულება. დაველოდებით აღნიშნული განცხადების პასუხს და ამ პასუხიდან გამომდინარე, ვფიქრობთ, შესაძლებელი იქნება სარჩელით მივმართოთ სასამართლოს და ასევე, განცხადებით მივმართოთ პროკურატურას სამსახურებრივი გულგრილობის ფაქტზე, ვინაიდან ყოველდღიურად რუსთავში მდებარე 24 საწარმოს მხრიდან ადგილი აქვს სამართალდარღვევას და 1 ივლისიდან 4 აგვისტომდე შედგენილია მხოლოდ 11 სამართალდარღვევის ოქმი.
„გავიგუდეთ“ განაგრძობს ჰაერდაცვითი კანონმდებლობის აღსრულების მონიტორინგს და ამ პროცესის შესახებ ინფორმაციას აუცილებლად გაუზიარებს საზოგადოებას.
ანგარიში მომზადდა ღია საზოგადოების ფონდის მხარდაჭერით. ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს ღია საზოგადოების ფონდის პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.